Làng gốm Bàu Trúc - Đất "nở hoa" nhờ bàn tay người nghệ nhân

Làng gốm Bàu Trúc là bảo tàng sống động, nơi những bàn tay khéo léo của người Chăm nhào nặn nên tác phẩm gốm sứ mang đậm hồn Chăm. Mỗi sản phẩm ra đời đều mang trong mình câu chuyện kể về quá khứ hào hùng, nền văn hóa Chămpa rực rỡ. Hãy đến làng gốm Bàu Trúc trong tour du lịch Ninh Chữ trọn gói của Dona Tourist để chiêm ngưỡng những tác phẩm gốm tinh xảo và có cơ hội trải nghiệm quy trình làm gốm truyền thống, cảm nhận hơi ấm của đất sét và sự kỳ diệu của lửa.

Giới thiệu làng gốm Bàu Trúc

Dưới cái nắng gay gắt của miền biển, người Chăm Ninh Thuận đã lưu giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống qua bao thế hệ tại làng gốm Bàu Trúc. Họ đã biến đất sét thô sơ thành tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn của dân tộc giàu bản sắc. 

Làng gốm Bàu Trúc ở đâu?

Làng gốm Bàu Trúc thuộc tỉnh nào? Ninh Thuận là mảnh đất nắng gió, quê hương của cộng đồng người Chăm đông đúc. Nơi đây, những mái nhà rông truyền thống nép mình bên cánh đồng lúa vàng, tạo nên bức tranh làng quê Việt Nam đậm chất văn hóa. Bên cạnh làng dệt Mỹ Nghiệp với các tấm thổ cẩm sặc sỡ và làng thuốc Phước Nhơn với các bài thuốc gia truyền, còn có làng gốm Bàu Trúc lặng lẽ góp phần tô điểm cho bức tranh văn hóa đa dạng của Ninh Thuận. Ba làng nghề này cùng nhau tỏa sáng và gìn giữ giá trị truyền thống của dân tộc Chăm.

Mặc dù không ồn ào náo nhiệt như những làng gốm nổi tiếng khác, Bàu Trúc vẫn giữ vẻ đẹp riêng, sức sống mãnh liệt. Nơi đây, mỗi sản phẩm gốm đều mang đậm dấu ấn hồn Việt là kết quả của sự kết hợp hài hòa giữa bàn tay khéo léo và tâm hồn nghệ sĩ. Trong từng đường nét hoa văn trên những chiếc bình, chiếc vò, người ta có thể cảm nhận được hơi thở của văn hóa Chăm. Các họa tiết độc đáo, màu sắc trầm ấm đã tạo nên phong cách gốm Bàu Trúc rất riêng, không lẫn vào đâu được.

Ý nghĩa tên gọi Bàu Trúc

Trong tiếng Chăm, "Bàu" chỉ những ao hồ tự nhiên, còn "trúc" là loại cây quen thuộc trong đời sống người dân. Tên gọi "Bàu Trúc" gợi tả bức tranh làng quê yên bình với ao nước trong veo, sóng sánh và bụi trúc xanh mướt bao quanh. Hình ảnh này đã trở thành biểu tượng đặc trưng của làng gốm từ bao đời nay. Tên gọi này không chỉ đơn thuần là địa danh mà còn gắn bó mật thiết giữa người dân với thiên nhiên và mảnh đất quê hương.

Nguyên liệu làm gốm Bàu Trúc

Linh hồn của gốm Bàu Trúc được kiến tạo từ đất sét và cát mịn, những báu vật được sông Quao hào phóng ban tặng. Men theo dòng sông hiền hòa, người dân làng gốm đã tìm thấy nguồn cảm hứng vô tận từ lớp đất sét màu mỡ, ẩn mình dưới lớp phù sa màu mỡ. Để tìm thấy kho báu đất sét, người dân cần kiên nhẫn đào sâu qua ba lớp đất. Đất sét sau khi được khai thác sẽ trải qua quá trình tôi luyện dưới ánh nắng mặt trời, trở nên cứng cáp hơn. 

Sau đó, bàn tay khéo léo của người nghệ nhân sẽ nhào nặn đất sét, kết hợp cùng cát mịn, tạo nên khối đất dẻo quánh, sẵn sàng hô biến thành những tác phẩm nghệ thuật. Qua bao thế hệ, đất mẹ vẫn ban tặng cho con người những nguyên liệu quý giá, để rồi từ đó, các tác phẩm gốm tinh xảo ra đời, tô điểm cho cuộc sống.  

Làm sao để di chuyển đến làng gốm Bàu Trúc?

Làng gốm Bàu Trúc cách Phan Rang khoảng 10km về hướng Tây Nam, ẩn mình giữa khung cảnh bình yên của thị trấn Phước Dân, Ninh Phước. Để khám phá ngôi làng cổ kính này, Khách du lịch Ninh Chữ 2025 có thể khởi hành từ ngã năm Phủ Hà, men theo quốc lộ 1A. Sau khi đi khoảng 8km, rẽ vào đường Nguyễn Huệ và tiếp tục di chuyển, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp biển chỉ dẫn đến hợp tác xã gốm Chăm Bàu Trúc. Rẽ phải đoạn ngắn nữa là đến nơi.

Nét đặc sắc trong thủ thuật làm gốm của người Chăm làng Bàu Trúc

Bàu Trúc là một trong những làng gốm cổ nhất Đông Nam Á, gắn liền với văn hóa truyền thống của người Chăm. Nơi đây nổi bật với những thủ thuật làm gốm độc đáo, mang giá trị nghệ thuật, thể hiện tâm hồn, đời sống và tín ngưỡng của cộng đồng Chăm qua bao thế hệ. Làng gốm có vô vàn nét đặc sắc như:

Nghệ thuật làm gốm không dùng bàn xoay

Điểm độc đáo làm nên danh tiếng của gốm Bàu Trúc chính là nghệ thuật tạo hình bằng đôi bàn tay khéo léo, không cần đến sự hỗ trợ của bàn xoay. Nghệ nhân nơi đây phải di chuyển liên tục, xoay tròn cơ thể, nhào nặn đất sét bằng cả tâm hồn. Chính vì vậy, người dân Bàu Trúc thường ví von vui vẻ rằng đây là nghệ thuật "tay quay, mông xoay".

Chất liệu đất sét đặc biệt của vùng có độ kết dính cao, khi đặt lên bàn xoay sẽ dễ bị dính chặt, gây khó khăn cho quá trình tạo hình. Vì vậy, để giữ trọn vẹn nét đẹp tự nhiên của đất sét và tạo ra sản phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân, người nghệ nhân Bàu Trúc đã chọn cách làm thủ công truyền thống, nặn bằng tay.

Mỗi tác phẩm gốm Bàu Trúc đều là kết tinh của sự tỉ mỉ, kiên trì và tâm huyết của người nghệ nhân. Việc tạo hình bằng tay yêu cầu người làm gốm phải có đôi mắt tinh tường, đôi tay khéo léo và trái tim yêu nghề. Họ không chỉ đơn thuần là người thợ, mà còn là nghệ sĩ, thổi hồn vào từng sản phẩm. 

Hoa văn đậm chất đời thường

Trên từng sản phẩm gốm Bàu Trúc, những họa tiết dân dã như vòng tre, vỏ sò được tái hiện một cách tinh tế, trở thành câu chuyện kể về cuộc sống thường nhật. Sau khi được bàn tay khéo léo của người nghệ nhân tô điểm, những tác phẩm gốm được đặt nơi thoáng đãng để “nghỉ ngơi”. 

Khi lớp đất sét dần se khô, màu sắc tự nhiên bắt đầu hé lộ, mang đến vẻ đẹp mộc mạc, gần gũi. Dưới ánh nắng chan hòa, những tác phẩm gốm càng thêm phần rạng rỡ. Cuối cùng, chúng được đưa vào lò nung, để lửa thiêng biến khối đất thô sơ thành tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo.

Nung gốm lộ thiên có 1-0-2

Đến với làng gốm Bàu Trúc, du khách sẽ không tìm thấy những chiếc lò nung gốm hiện đại. Thay vào đó, người dân nơi đây đã sáng tạo phương pháp nung gốm độc đáo, mang đậm nét truyền thống chính là nung lộ thiên. Trên mảnh sân rộng, người nghệ nhân khéo léo xếp lớp lớp nguyên liệu như vỏ trấu, củi cháy hồng, sản phẩm gốm đa dạng và rơm khô bao bọc bên ngoài. 

Ngọn lửa được nhóm lên, thiêu đốt suốt đêm, hun đúc những khối đất thô sơ thành tác phẩm nghệ thuật. Sau thời gian dài nung nấu, khi lớp tro tàn nguội dần, chiếc bình dần hiện ra. 

Sử dụng màu phun đặc biệt

Để hoàn thiện tác phẩm, người nghệ nhân Bàu Trúc còn sử dụng loại sơn bóng đặc biệt từ tinh chất vỏ hạt điều. Lớp sơn bóng này không chỉ bảo vệ sản phẩm mà còn tạo vẻ đẹp óng ánh, huyền ảo. Màu đỏ tự nhiên của đất sét kết hợp với màu đen của khói tạo nên gam màu trầm ấm, mang đậm dấu ấn thời gian.

Những trải nghiệm thú vị tại làng gốm Bàu Trúc

Khi đặt chân đến vùng đất này, du khách như lạc vào bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. Từ cánh đồng lúa chín vàng trải dài bất tận, ngôi làng cổ kính với mái nhà rêu phong, cho đến bãi biển hoang sơ với làn nước trong xanh, du khách sẽ có cơ hội khám phá và trải nghiệm nhiều điều tuyệt vời nhất. Mỗi bước chân là khám phá mới, mỗi khoảnh khắc đều đáng giá, đặc biệt làng gốm Bàu Trúc giá vé miễn phí cho du khách.

Tham quan làng gốm cổ

Làng gốm Bàu Trúc là bảo tàng gốm sống động, hàng ngàn sản phẩm gốm đủ hình dáng, kích thước và màu sắc sẽ khiến bạn choáng ngợp. Những chiếc ấm trà nhỏ nhắn họa tiết tinh xảo, bức tượng vũ nữ uyển chuyển đường nét mềm mại, uyển chuyển đều mang vẻ đẹp riêng, thể hiện tài năng và tâm huyết của người nghệ nhân.  

Tự làm sản phẩm gốm

Ngoài việc chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo bạn còn có cơ hội tự tay tạo nên sản phẩm gốm của riêng mình. Dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân làng nghề, bạn sẽ được trải nghiệm cảm giác thú vị khi nhào nặn đất sét, tạo hình và trang trí. 

Tham quan các địa du lịch gần làng gốm 

Để tour du lịch Ninh Chữ trọn gói thêm phần thú vị hơn, bạn có thể kết hợp tham quan làng gốm Bàu Trúc với các địa điểm khác như làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, khu du lịch sinh thái sen Charaih,.... Điều này giúp bạn hiểu thêm về văn hóa đa dạng và độc đáo của vùng đất Ninh Thuận.

Lời kết

Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong chuyên mục Blog của donatourist.com sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về làng gốm Bàu Trúc. Giữa nhịp sống đô thị hối hả, làng gốm vẫn lặng lẽ tỏa sáng, giữ gìn giá trị truyền thống của làng nghề cổ. Khi đi tour Ninh Chữ trọn gói hay khám phá nhiều vùng đất mới lạ của Ninh Thuận, đừng quên ghé thăm làng gốm cổ truyền này. 

Bạn hãy đăng ký ngay tour về nguồn của Dona Tourist để tìm hiểu về làng gốm Bàu Trúc - đất "nở hoa" nhờ bàn tay người nghệ nhân. Bạn sẽ tìm thấy sự bình yên, ấm áp và được nghe nhiều câu chuyện kể về làng nghề cổ kính, giá trị văn hóa Chăm. Bên cạnh đó, Dona Tourist còn có nhiều tour Ninh Chữ giá rẻ, bạn hãy liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết.

Thông tin liên hệ Dona Tourist:

• Trụ sở chính: 500 Minh Phụng, Phường 09, Quận 11, TP. HCM
• Website: https://donatourist.com
• Hotline: 0983949646 - 0283 9635830 - 0283 9635831
• CSKH: 0986 359 278
• Email: donatourist1@gmail.com